23 ΜΑΡΤΙΟΥ 1821: Η ΕΠΙΣΗΜΗ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΕΟΡΤΑΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ - ΜΝΗΜΗ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ

ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ Ι. ΖΕΡΒΗ

(Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΘΑΡΡΟΣ» της Καλαμάτας στις 22/3/1970)

Πανηγυρίζει σήμερα η Καλαμάτα την ελευθερία της από τον «ανυπόφορο ζυγό της Οθωμανικής τυραννίας». Εορτάζει ακόμη, παρά τις σποραδικές  αντιδράσεις που προβάλλονται από αλλού και στηρίζονται σε μια χωρίς βάση παράδοση, ένα σημαντικό γεγονός : Το πρωτείον του αγώνα που της ανήκει. Γιατί είναι η πρώτη πόλη, σε ολόκληρη την Ελλάδα, που κέρδισε την ελευθερία της στις 23 Μαρτίου 1821 χάρις στην ενθουσιώδη ορμή του «μπουρλοτιέρη των ψυχών» και των άλλων Μεσσηνίων και Λακώνων αγωνιστών. Το γεγονός αυτό έχει αναγνωρισθεί από το Κράτος με το Βασιλικό Διάταγμα της 19 Απριλίου 1947 που έχει δημοσιευθεί στο υπ. αριθ. 72 φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως.

Την ιερή τούτη επέτειο έχομε υποχρέωση να θυμόμαστε τον προεργάτη της καθιερώσεως της τοπικής μας εθνικής εορτής, που η προβολή της είναι πανελλήνια. Τον αείμνηστο Μητροπολίτη Μεσσηνίας Κύρο Χρυσόστομο (Δασκαλάκη). Αν και η μνήμη του φλογερού εκείνου ιεράρχου παραμένει πάντοτε ζωντανή σε ολόκληρη την Μεσσηνία που την καθαγίασε με την εις Κύριον εκδημία του στις επάλξεις του ιερού καθήκοντός του, την αγία τούτη ημέρα ας στρέψωμε τον νουν μας  και στην σεβαστή μορφή του.

Αλλά ας ιδούμε τα της καθιερώσεως της τοπικής μας εορτής.

Ξεφυλλίζοντας κανείς τις προπολεμικές εφημερίδρες της Καλαμάτας διαπιστώνει πως η ημέρα της 23ης  Μαρτίου περνούσε μάλλον απαρατήρητη. Η ημέρα αυτή της Καλαμάτας έμενε χωρίς καμμιά υπογράμμιση και έξαρση. Το νεώτερο αυτό ορόσημο της φυλής, από τον μεγάλο Σηκωμό του Γένους, είχε σκεπασθή κάτω από την «Παράδοση» του «λαβάρου του Παλαίου Πατρών Γερμανού».

Στάθηκε αρκετό, όμως, να έλθη στην ευλογημένη Μεσσηνία ο ακούραστος εκείνος Ποιμενάρχης, με τα μεγάλα οράματα, για να αγκαλιάση την πραγματικά μεγάλη προσπάθεια του Συλλόγου προς Διάδοσιν των Γραμμάτων, το δίκαιο, δηλαδή, αίτημα του Μεσσηνιακού Λαού και να αγωνισθή για την επίσημη καθιέρωση της εορτής της 23ης Μαρτίου.

   Έτσι διαβάζουμε στο «Θάρρος» της 23ης Μαρτίου 1946, αριθ. φυλ. 13896 και στη στήλη «Χρονικά» το εξής σχόλιο : «Η πόλις, χάρις εις την εμπνευσμένην πρωτοβουλίαν του Σεβασμιωτάτου και του κ. Δημάρχου, θα αναζήση σήμερον το επικόν μεγαλείον του ηλιόλουστου απογεύματος της 23ης Μαρτίου 1821 . . . Η ημέρα αυτή είναι Ιστορική, είναι ημέρα αιωνίου κλέους δια την πόλιν αυτήν η οποία ΠΡΩΤΗ έδωσε το σύνθημα της Αναστάσεως του Έθνους. Και ως τοιαύτη πρέπει να εορτάζεται αναλόγως εις την πόλιν».

Το 1948 ο Συλλόγος προς Διάδοσιν των Γραμμάτων εκδίδει, με ενίσχυσιν του Μητροπολίτου Χρυσοστόμου και του Δήμου Καλαμάτας το βιβλίο «Η Καλαμάτα και η Επανάστασις του 21» με επιμέλεια του κ. Γιάννη Π. Αναπλιώτη και επίβλεψη του κ. Β.Δ. Παπαδοπούλου. Ήταν η πρώτη προσπάθεια για την δικαίωση της 23 Μαρτίου 1821 με αδιάψευστα κείμενα. Με την ευκαιρία αυτή ρίχνομε την ιδέα μιας νέας βελτιωμένης εκδόσεως του βιβλίου αυτού που θα πρέπει να υπάρχει σε κάθε σπίτι της Μεσσηνίας.

Στο «Θάρρος» της 24ης Μαρτίου 1948, αριθ. φυλ. 14405 διαβάζομε και τα εξής για τον εορτασμό της 23ης Μαρτίου : «Η Καλαμάτα έζησε χθες μιαν μεγάλην ημέραν. Εώρτασε δια πρώτην φοράν επισήμως από της απελευθερώσεως του Ελληνικού γένους, την ιστορική επέτειον της 23ης Μαρτίου 1821».

Στην συνέχεια αναφέρονται και τα εξής «…ακολούθως κατόπιν βραχείας εισηγήσεως του Γραμματέως Συλλόγου προς Διάδοσιν των Γραμμάτων κ. Γιάννη Αναπλιώτη, ο Σεβασμιώτατος εν μέσω ενθουσιωδών εκδηλώσεων απεκάλυψε τον υπό του συμπολίτου μας ζωγράφου της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών κ. Ευαγγέλου Δράκου φιλοτεχνηθέντα πίνακα ο οποίος παριστά την έναρξιν της επαναστάσεως εν Καλαμάτα την 23ην Μαρτίου 1821. Ο πίναξ προκάλεσε ζωηράν αίσθησιν και ευμενή σχόλια δια την επιτυχή αναπαράστασιν του μεγάλου αυτού εθνικού γεγονότος».

Αναγνωρίζοντας ο Δήμος Καλαμάτας την συμβολή του Μητροπολίτου Χρυσοστόμου Δασκαλάκη σε κάθε τι που αφορούσε την πρόοδο της πόλεως τον τίμησε ζώντα σε πανηγυρική συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Γιατί είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι είχε δοθεί ψυχή τε και σώματι σε κάθε τι που αφορούσε την Καλαμάτα και την Μεσσηνία γενικώτερα.

Στο περιοδικό «Αρχείον» και στην στήλη «Απόψεις» δημοσιεύεται το εξής σχόλιο : «Χάρις εις την αθόρυβον, αλλ΄αποδοτικήν δράσιν του Συλλόγου προς Διάδοσιν των Γραμμάτων και προ πάντος εις τας ανεξάντλητους προσπάθειας του Σου Μητροπολίτου μας κ.κ. Χρυσοστόμου, καθιερώθη και επεβλήθη εις την κοινήν συνείδησιν η 23 Μαρτίου, ως Παμμεσσήνια «η εθνική επέτειος». («Αρχείον», Μάρτιος 1955, αριθ. φυλ. 6).

Ιδιαίτερα για την συμβολή του στην καθιέρωση της εορτής της 23ης Μαρτίου, ο τότε Δήμαρχος Καλαμάτας Χρήστος Κουμάντος, μακαρίτης και αυτός τώρα, είπε ανάμεσα σε άλλα και τα εξής, στον επικήδειό του για τον Μητροπολίτη Χρυσόστομο Δασκαλάκη : «Έργον σου είναι η ιστορική αποκατάσταςις της Καλαμάτας και η επίσημος καθιέρωσις της 23ης Μαρτίου ως Εθνικής εορτής» («Διδαχή» Μάιος – Ιούνιος 1961 αριθ. φυλ. 170 σελ. 82).

Για να εκτιμήσωμε την μεγάλη συμβολή του Χρυσοστόμου Δασκαλάκη, στην καθιέρωση της εορτής της 23ης Μαρτίου και την σημασία που έχει για τις μετέπειτα γενεές η θέση       και η τιμή που δίνομε στο μεγάλο αυτό ιστορικό γεγονός των πατέρων μας θα αναφέρωμε τους πιο κάτω λόγους του Περικλέους από τον περίφημο Επιτάφιόν του : «δίκαιον γαρ αυτοίς και πρέπον δε άμα εν τω τοιώδε την τιμήν ταύτην της μνήμης δίδοσθαι. Την γαρ χώραν οι αυτοί αιεί οικούντες διαδοχή των επιγιγνομένων μέχρι τούδε ελευθέραν δι’ αρετήν παρέδοσαν και εκείνοι τε άξιοι επαίνου και έτι μάλλον οι πατέρες ημών κτησάμενοι γαρ προς οις εδέξαντο όσην έχομεν αρχήν ουκ απόνως, ημίν τοις νυν προσκατέλιπον. Τα δε πλείω αυτής αυτοί ημείς οίδε νυν έτι όντες μάλιστα εν τη καθεστηκυία ηλικία επηύξησαμεν, και την πόλιν τοις πάσι παρεσκευάσαμεν και ες πόλεμον και ες ειρήνην αυταρκεστάτην». (Θουκιδίδου Συγγραφή Β’ 36).