12 κινηματογράφους είχε η Καλαμάτα πριν 50 χρόνια Με "Ηλέκτρα" άνοιξε η "Ηλέκτρα" "Σαν παλιό σινεμά…" έρχονται στο μυαλό οι στίχοι του Αρη Δαβαράκη όταν ψάξει κανείς τα στοιχεία για την ιστορία των κινηματογραφικών αιθουσών που λειτούργησαν στην Καλαμάτα τα τελευταία εκατό χρόνια. Αφορμή μας έδωσε η 50η επέτειος από τότε που άνοιξε η (πρωτοποριακή για την εποχή της) "Ηλέκτρα" ως κινηματοθέατρο.
Η "Ηλέκτρα" ξεκίνησε τη λειτουργία της στις 4 Οκτωβρίου 1962 και σταμάτησε να λειτουργεί ως σινεμά στις 9 Νοεμβρίου 1992, ακολουθώντας μια πορεία ως νυχτερινό κέντρο, κατόπιν ως θεατρική αίθουσα για να καταλήξει ένα εγκαταλελειμμένο κτίριο που καταρρέει λίγο λίγο.
Στο διάστημα των τριών δεκαετιών (’62-’92) πάντως γνώρισε στιγμές δόξας που όποιος δεν τις έζησε εκείνη την εποχή, δύσκολα μπορεί να τις φανταστεί σήμερα.
Χαρακτηριστικό είναι ότι η έναρξη έγινε με την "Ηλέκτρα" του Ευριπίδη στην θρυλική πλέον κινηματογραφική της απόδοση από τον Μιχάλη Κακογιάννη.
Η "Ηλέκτρα" (ως κινηματοθέατρο) οφείλει το όνομά της όχι στην κόρη του Αγαμέμνονα αλλά στην κόρη του Νίκου Στασινόπουλου που ήταν ο επιχειρηματίας που δημιούργησε και λειτούργησε το συγκεκριμένο χώρο.
Συνέχισε για χρόνια να προβάλλει ότι κλασικό ή και πρωτοποριακό υπήρχε στο χώρο του σινεμά, ενώ φιλοξενούσε και θεατρικές παραστάσεις με σταρ της εποχής αλλά και συναυλίες με τα πρώτα ονόματα της ελληνικής (κυρίως ποπ) μουσικής.
Οι σαραντάρηδες και... κάτι του σήμερα, προφανώς θα θυμούνται τον χαλασμό που έγινε το 1983 όταν "Η Στροφή" του Γιάννη Δαλιανίδη παιζόταν για μια εβδομάδα και στο "Βακαλοπούλειο" και στην "Ηλέκτρα" παρουσία του πρωταγωνιστή της Πάνου Μιχαλόπουλου, που κατάγεται από την Μικρομάνη.
Χαρακτηριστικό είναι ότι εκείνη την εβδομάδα, κόπηκαν 9.478 εισιτήρια (τα 6.473 από 10 έως 16 Ιανουαρίου 1983 στο Βακαλοπούλειο και τα 3005 μόνο για το τριήμερο 10, 11, 12 Ιανουαρίου στην Ηλέκτρα)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Η Μεσσηνιακή πρωτεύουσα είχε παράδοση και στο σινεμά, αφού από τις αρχές του 1900 μέχρι και το 1968 (όπου και σταμάτησε η δημιουργία νέων αιθουσών στην πόλη) λειτούργησαν στην Καλαμάτα 12 συνολικά χειμερινοί και θερινοί κινηματογράφοι.
Το "Τριανόν", ο "Εσπερος" (στην κεντρική πλατεία), η "Ηλέκτρα" (στην Αναγνωσταρά), το "Σινέ Κάστρο" (στη σιδ. Σταθμού όπου σήμερα είναι η Αγροτική Τράπεζα), η "Οασις" (στην Καλλιπατείρας) λειτουργούσαν και ως χειμερινοί και ως θερινοί, ενώ στους χειμερινούς προστίθεται και το "Βακαλοπούλειον". Στα θερινά σινεμά συμπεριλαμβάνονταν επίσης, τα "Αστέρια" (Ακρίτα και Σανταρόζα), η "Αργώ" (που μετέπειτα έγινε "Μέλλα" στην Αθηνών κοντά στο καφενείο Κανάρη), το σινέ "Ακρίτα" (απέναντι από το 3ο δημοτικό), η "Ακτή" ήταν στο ξενοδοχείο Βαλάση στην παραλία, ο "Απόλλων" (Ιατροπούλου πάνω από το Βακαλοπούλειον) και ο "Κήπος της Εδέμ".
Μάλιστα στον "Κήπο της Εδέμ" ακόμα υπάρχουν τα μηχανήματα, τα καθίσματα και όλος ο εξοπλισμός και όπως μας είπε ο Δημήτρης Κεφάλας (που είναι ο άνθρωπος που λειτούργησε τους πιο πολλούς από τους κινηματογράφους της Καλαμάτας για πάνω από σαράντα χρόνια) αν κάποιος θελήσει να τον λειτουργήσει και πάλι είναι ζήτημα 2-3 ημερών.
Ο πιο παλιός μάλιστα από τους κινηματογράφους ήταν ο "Κήπος της Εδέμ" καθώς είναι καταγεγραμμένο πως είχε παίξει αμερικάνικο φιλμ το 1905.
Η Καλαμάτα ήταν από τις πρώτες πόλεις που είχαν σινεμά καθώς είχε πολλούς ξένους κατοίκους με εμπορικές δραστηριότητες που είχαν αναπτύξει στην περιοχή λόγω του λιμανιού.
Το επόμενο κτίριο που δημιουργήθηκε ήταν το "Σινέ Τριανόν" το 1933 και την ίδια χρονιά ο "Εσπερος", ενώ ακολούθησε η "Ηλέκτρα" το 1962, το "Σινέ Κάστρο" το 1963, η "Όαση" το 1965, ο "Απόλλων" το 1967 και το "Βακαλοπούλειο" το 1968.
Η επαφή του κόσμου με τον κινηματογράφο τις δεκαετίες του ’60 - ’70 αλλά και ’80 (πριν την εμφάνιση της ιδιωτικής τηλεόρασης δηλαδή) ήταν πολλαπλάσια σε σχέση με τα σημερινά δεδομένα ή και με τα δεδομένα λίγων χρόνων πριν.
Για παράδειγμα μόνο για το έτος 1968 έχουν καταγραφεί πανελλαδικά 140 εκατομμύρια εισιτήρια εκ των οποίων στην Καλαμάτα εκείνη τη χρονιά κόβονται 3,5 εκατομμύρια εισιτήρια.
ΜΙΑ ΖΩΗ ΣΙΝΕΜΑ...
Η ζωντανή ιστορία του κινηματογράφου στην Καλαμάτα είναι ο Δημήτρης Κεφάλας που άρχισε να δουλεύει στο σινεμά από μικρό παιδί, αμέσως μόλις έκλεισε τα 14. Νωρίτερα, ήταν αδύνατον να πάρει κάποιος άδεια να εργαστεί σε κινηματογραφική αίθουσα, αφού προβάλλονταν και ακατάλληλες σκηνές. Υπόψιν ότι τότε "ακατάλληλο" θεωρείτο ακόμα και το φιλί στα χείλη πόσο μάλλον η θέα του γυναικείου στήθους.
«Στο σινεμά με έφερε η ανάγκη του βιοπορισμού, έψαχνα για το μεροκάματο εκείνα τα δύσκολα χρόνια και βρήκα εκεί. Η τυχαία αυτή ενασχόληση όμως δεν άργησε να γίνει αγάπη, μεράκι κι έτσι έμεινα και μάλιστα έγινα και μηχανικός προβολής. Το πρώτο πτυχίο του βοηθού μηχανικού το πήρα το 1964 και το πτυχίου του χειριστή το 1967» μας λέει ο κ. Δημήτρης.
Τον χώρο του κινηματογράφου τον άφησε το 2005 όταν στις 31/12 εκείνης της χρονιάς έγινε η τελευταία προβολή στο "Βακαλοπούλειο" του οποίου είχε την επιχειρηματική εκμετάλλευση κι όπως μας εξομολογείται το μεράκι του έχει μείνει ακόμα κι αν ήταν τότε πιο ευνοϊκές οι συνθήκες μπορεί και να μην εγκατέλειπε το σινεμά.
«Η αλήθεια είναι ότι ο κινηματογράφος θέλει χέρια, είναι σκλαβιά γιατί απαιτεί πολύ από το χρόνο σου. Δεν είναι μόνο οι πολλές ώρες των προβολών αλλά και οι ώρες που πρέπει να διαθέσεις για τη συντήρηση του χώρου. Φανταστείτε ότι τις Κυριακές παίζαμε στο Σινεάκ από τις 10 το πρωί και στις γιορτές από τις 2 το μεσημέρι. Και πάλι δεν θα το έκλεινα αν πέρναγε ο νόμος το 1986 για προσωρινή κατάργησης του φόρου των δημοσίων θεαμάτων στις σεισμόπληκτες περιοχές. Τα χρήματα που μας αναλογούσαν δεν ήταν σπουδαία γιατί ο κόσμος είχε μειωθεί αρκετά αλλά και από το εισιτήριο το 40% το έπαιρναν για τα διάφορα τέλη. Στο μεταξύ ήταν και η εποχή που είχαν σταματήσει οι εμπορικές ταινίες που τράβαγαν κόσμο. Ειδικά μετά το 1977 που πέθανε ο Φίνος άρχισε σιγά σιγά η φθορά» μας λέει νοσταλγώντας εκείνα τα χρόνια ο Δημήτρης Κεφάλας.
Πάντως από τότε που άφησε τη μηχανή, δεν μπαίνει πια ούτε σε κινηματογραφική αίθουσα, αφού όπως λέει «ξέρω ότι δεν θα δω αυτό που θέλω από άποψη ποιότητας. Μην νομίζετε ότι τα σύγχρονα μηχανήματα και η τεχνολογία έχουν την ίδια απόδοση με το φιλμ που παίζαμε εμείς. Προτιμώ να κάθομαι σπίτι μου και να βλέπω ταινίες στην τηλεόραση και να μην έχω απαίτηση ποιότητας» καταλήγει.
