ΚΡΑΝΙΑ 210.000 ΕΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΑ ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΑ ΔΕΙΓΜΑΤΑ HOMO SAPIENS ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΥΡΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΔΥΟ ΚΡΑΝΙΑ ΒΡΕΘΗΚΑΝ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ



Ένα κρανίο που βρέθηκε στην Ελλάδα και χρονολογείται προ τουλάχιστον 210.000 ετών, αντιπροσωπεύει το αρχαιότερο δείγμα ανατομικά σύγχρονου ανθρώπου στην Ευρασία, δηλαδή εκτός Αφρικής, όπως ανακοίνωσε ομάδα Ελλήνων και ξένων επιστημόνων. Αυτό σημαίνει ότι -αν οι επιστήμονες έχουν δίκιο- το κρανίο είναι κατά τουλάχιστον 150.000 χρόνια παλαιότερο από το αρχαιότερο απολίθωμα Homo sapiens που είχε βρεθεί έως τώρα στην Ευρώπη.

Δεύτερο κρανίο που βρέθηκε στην ίδια τοποθεσία της Πελοποννήσου και εκτιμάται ότι είναι τουλάχιστον 170.000 ετών, διαθέτει χαρακτηριστικά Νεάντερνταλ. Τα δύο απολιθωμένα κρανία είχαν ανακαλυφθεί στο σπήλαιο Απήδημα δυτικά της Αρεόπολης στη Μάνη στο τέλος της δεκαετίας του 1970, στη διάρκεια ερευνών του Ανθρωπολογικού Μουσείου της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Όμως έως τώρα δεν είχαν μελετηθεί σε βάθος και είχαν παραμείνει σχετικά άγνωστα, παρά τη μεγάλη σπουδαιότητα τους, όπως τώρα γίνεται αντιληπτό με μεγάλη καθυστέρηση.

Οι ερευνητές από τη Γερμανία, την Ελλάδα και τη Βρετανία, με επικεφαλής την διακεκριμένη Ελληνίδα παλαιοανθρωπολόγο Κατερίνα Χαρβάτη του Κέντρου Σένκενμπεργκ για την Ανθρώπινη Εξέλιξη και το Παλαιοπεριβάλλον του γερμανικού Πανεπιστημίου Eμπερχαρντ Καρλς του Τίμπινγκεν, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», μελέτησαν για πρώτη φορά συγκριτικά, με σύγχρονες μεθόδους απεικόνισης και χρονολόγησης, τα δύο κρανία, γνωστά ως «Απήδημα 1» και «Απήδημα 2».

«Tα αποτελέσματα της έρευνάς μας δείχνουν την σημαντικότητα του Ελλαδικού χώρου για την ανθρώπινη εξέλιξη. Έχουμε τον αρχαιότερο σύγχρονο άνθρωπο εκτός Αφρικής, που μεταφέρει την άφιξη του Homo sapiens στην Ευρώπη περισσότερο από 150 χιλιάδες χρόνια νωρίτερα απ’ ότι νομίζαμε μέχρι τώρα. Η δουλειά αυτή είναι αποτέλεσμα 25 χρόνων έρευνάς μου στην Αφρική, στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στην Ελλάδα. Ως Ελληνίδα, εύχομαι η έρευνα στην Ελλάδα να συνεχιστεί, καθώς πιστεύω ότι η χώρα μας έχει ακόμα πολλά να δώσει στο χώρο της παλαιοανθρωπολογίας», δήλωσε η κ. Χαρβάτη στο Αθηναϊκό Πρακτορείο.

Η ερευνητική ομάδα, η οποία έκανε, μεταξύ άλλων, εικονική ανακατασκευή των κατεστραμμένων τμημάτων των κρανίων, διεξήγαγε συγκρίσεις με άλλα ανθρώπινα απολιθώματα και χρησιμοποίησε μία υψηλής ακριβείας ραδιομετρική μέθοδο χρονολόγησης, προκειμένου να καθορίσει την ηλικία των δύο κρανίων. Το «Απήδημα 2», που βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση, εμφανίζει τα χαρακτηριστικά Νεάντερταλ, ενώ το «Απήδημα 1» δεν έχει καθόλου νεαντερτάλια γνωρίσματα, αλλά συνδυάζει σύγχρονα και πρωτόγονα χαρακτηριστικά, τα οποία -κατά τους επιστήμονες- το κατατάσσουν στην οικογένεια του Homo sapiens.

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι στο σπήλαιο Απήδημα έζησαν δύο ομάδες, ένας πρώιμος πληθυσμός Homo sapiens, που στη συνέχεια αντικαταστάθηκε από ένα πληθυσμό Νεάντερταλ, οι οποίοι προϋπήρχαν στην ευρύτερη περιοχή της νότιας Ελλάδας. Με τη σειρά τους, οι Νεάντερταλ αντικαταστάθηκαν από προγόνους του σύγχρονου ανθρώπου της Ανώτερης Παλαιολιθικής περιόδου, η πιο πρώιμη παρουσία των οποίων στην περιοχή χρονολογείται πριν περίπου 40.000 χρόνια.

Πολλές «έξοδοι» και η σημασία της Ελλάδας

Η ανακάλυψη για την παλαιότητα του κρανίου «Απήδημα 1» και η εκτίμηση ότι ανήκει στον Homo sapiens, ενισχύει την άποψη ότι οι πρόγονοι των σημερινών ανθρώπων εξαπλώθηκαν από την Αφρική προς την Ευρώπη και την Ασία νωρίτερα από ότι συνήθως πιστεύεται. Η Νοτιοανατολική Ευρώπη γενικότερα και ειδικότερα η περιοχή της σημερινής Ελλάδας αποτέλεσε σημαντικό διάδρομο για την εξάπλωση των πρώτων αυτών «μεταναστών» από την Αφρική. Η νέα μελέτη, σύμφωνα με τους ερευνητές, ενισχύει επίσης τη θεωρία ότι δεν υπήρξε μόνο μία «έξοδος» από την μαύρη ήπειρο, αλλά πολλές.

«Το Απήδημα 2 είναι περίπου 170.000 ετών. Θα λέγαμε ότι ήταν ένας Νεάντερταλ», εξηγεί η κ. Χαρβάτη. «Προς μεγάλη μας έκπληξη, το Απήδημα 1 είναι ακόμα παλαιότερο, ηλικίας περίπου 210.000 ετών, αλλά δεν έχει κανένα χαρακτηριστικό Νεάντερταλ».

Αντιθέτως, η μελέτη ανέδειξε μια μίξη σύγχρονων ανθρώπινων και αρχαϊκών χαρακτηριστικών, παραπέμποντας σε έναν πρώιμο Homo sapiens.

«Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι τουλάχιστον δύο ομάδες ανθρώπων ζούσαν στην περιοχή της Νοτίου Ελλάδας κατά την Μέση Πλειστόκαινο εποχή: ένας πρώιμος πληθυσμός Homo sapiens και, αργότερα, μία ομάδα Νεάντερταλ», εξήγησε η κυρία Χαρβάτη.

Αυτό στηρίζει την υπόθεση ότι οι πρώιμοι σύγχρονοι άνθρωποι πραγματοποίησαν πολλές φορές εξορμήσεις πέραν της Αφρικής, στην οποία και πρωτοεμφανίστηκαν.

«Το κρανίο Απήδημα 1», όπως ανέφερε, «δείχνει ότι μια πρώτη διασπορά συνέβη νωρίτερα απ’ ότι πιστεύαμε, καθώς και ότι εξαπλώθηκε πολύ περισσότερο γεωγραφικά, έως και στο εσωτερικό της Ευρώπης. Εικάζουμε ότι, όπως και στην Εγγύς Ανατολή, ο πρώιμος σύγχρονος ανθρώπινος πληθυσμός, που αντιπροσωπεύεται από το Απήδημα 1, πιθανώς αντικαταστάθηκε από τους Νεάντερταλ, η παρουσία των οποίων στη Νότια Ελλάδα είναι σαφώς τεκμηριωμένη, λαμβάνοντας υπόψιν και το κρανίο Απήδημα 2 από την ίδια τοποθεσία», πρόσθεσε.

Ωστόσο, και οι Νεάντερταλ με τη σειρά τους αντικαταστάθηκαν από τους σύγχρονους ανθρώπους. Κατά την Ανώτερη Παλαιολιθική περίοδο, περίπου 40.000 χρόνια πριν, οι νεοαφιχθέντες σύγχρονοι άνθρωποι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Η παρουσία τους επιβεβαιώνεται από την ανασκαφή λεπτοδουλεμένων λίθινων εργαλείων και άλλων ευρημάτων. Από την άλλη, οι Νεάντερταλ εξαφανίστηκαν περίπου την ίδια περίοδο. «Αυτή η ανακάλυψη υπογραμμίζει τη σημασία της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στην εξέλιξη του ανθρώπου», τόνισε η κ. Χαρβάτη.

Από ελληνικής πλευράς στη μελέτη συμμετείχαν επίσης ο καθηγητής Βασίλης Γοργούλης (διευθυντής του Τμήματος Ιστολογίας – Εμβρυολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών), η καθηγήτρια Μυρσίνη Κουλούκουσα (διευθύντρια του Ανθρωπολογικού Μουσείου της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ), ο Φώτης Καρακωστής (Πανεπιστήμιο Τίμπινγκεν), ο Παναγιώτης Καρκάνας (Αμερικανική Σχολή Κλασσικών Σπουδών Αθηνών), η καθηγήτρια ακτινολογίας Λία Μουλοπούλου (Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ) και ο επίκουρος καθηγητής ακτινολογίας Βασίλης Κουτουλίδης (Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ).

Μεταξύ των ξένων επιστημόνων είναι ο κορυφαίος διεθνώς παλαιοντολόγος Κρις Στρίνγκερ του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου.

Οι επιστήμονες επεσήμαναν τις λιγοστές γνώσεις που ακόμη υπάρχουν για τα ανθρώπινα απολιθώματα στη νοτιοανατολική Ευρώπη και τη σημασία της Ελλάδας για την κατανόηση της ανθρώπινης εξέλιξης και των πρώτων μεταναστευτικών κινήσεων. Έτσι, σχεδιάζουν περαιτέρω μελέτες του ανευρεθέντος υλικού στο σπήλαιο Απήδημα, το οποίο ήδη εθεωρείτο σημαντικό στην εξέλιξη του ανθρώπινου είδους και απέκτησε επιπρόσθετη αξία υπό το φως των νέων ανακαλύψεων.

Το σπήλαιο Απήδημα ανεσκάφη στις δεκαετίες του 1970-80 από ερευνητές του Μουσείου Ανθρωπολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, αποφέροντας σημαντικά ευρήματα που φιλοξενούνται στο Μουσείο, το οποίο ιδρύθηκε το 1886 και είναι ένα από τα παλαιότερα του είδους του στην Ευρώπη.

Η νέα έρευνα πραγματοποιήθηκε με χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας στην K. Χαρβάτη, καθώς και του Γερμανικού Ερευνητικού Ιδρύματος (DFG).

Σχεδόν παράλληλα, δημοσιεύθηκε μια άλλη επιστημονική μελέτη από ερευνητές του Εθνικού Κέντρου Ερευνών της Γαλλίας (CNRS), που εξέτασαν και αυτοί τα δύο κρανία από το σπήλαιο Απήδημα, καταλήγοντας σε ένα διαφορετικό συμπέρασμα, ότι αυτά αντιπροσωπεύουν μια μεταβατική φάση ανάμεσα στον Ευρωπαίο «Όρθιο άνθρωπο» (Homo erectus) και στους Νεάντερταλ, κάτι με το οποίο όμως δεν συμφωνεί η ερευνητική ομάδα υπό την κ. Χαρβάτη.




Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Αρχείο

Φόρμα επικοινωνίας

Αποστολή

Labels

12Ο ΠΕΑ 17 ΝΟΕΜΒΡΗ 1821 1940 2022 5G 77 ΜΕ 9ο ΣΠ ΑΓΓΛΙΑ ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ ΑΓΙΟΣ ΣΕΒΑΣΤΙΑΝΟΣ ΑΓΡΟΤΕΣ ΑΔΟΛΦΟΣ ΧΙΤΛΕΡ ΑΕΙ ΑΕΚ ΑΕΡΟΠΛΑΝΟ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΓΕΡ. ΜΟΥΣΤΑΚΗΣ ΑΘΗΝΑ ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΝΕΑ ΑΙ ΑΙΓΑΙΟ ΑΙΓΙΟ ΑΙΜΑ ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΑΛΒΑΝΙΑ ΑΛΟΓΑ ΙΠΠΟΙ ΑΛΩΝΙΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΑΛΩΝΙΣΜΑ ΑΜΕΡΙΚΗ ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΝΑΡΧΙΚΟΙ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΑΝΔΑΝΙΑ ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΟΥΔΑΡΟΣ ΑΝΤΩΝΙΑ ΜΠΟΥΖΑ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΝΤΩΝΑΣ ΑΟΖ ΚΥΠΡΟΥ ΑΠΑΓΧΟΝΙΣΜΕΝΗ ΑΠΕΡΓΙΑ ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΑΠΟΚΡΙΑ αρ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ ΑΡΗΣ ΓΑΛΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΑΡΚΑΔΙΑ ΑΡΝΗΤΕΣ ΠΟΛΙΤΕΣ ΑΡΡΩΣΤΟΣ ΑΡΦΑΡΑ ΑΡΧΑΙΑ ΜΕΣΣΗΝΗ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΡΧΙΜ. ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ ΑΣΤΡΟΛΟΓΟΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΑΤΥΧΗΜΑ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ. ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΒΑΛΥΡΑ ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΣΚΟΛΑΡΙΚΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΔΗΜ. ΓΕΩΡΓΙΟΠΟΥΛΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΖΙΩΖΙΑΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ ΒΙΑΣΜΟΣ ΒΙΒΛΙΟ ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΝΤΕΟ ΒΟΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΣ ΒΟΡΕΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΒΟΥΛΚΑΝΟΣ ΒΡΟΜΩΒΡΥΣΗ ΒΡΥΣΗ ΤΟΥ ΤΖΟΥΜΗ ΓΑΛΑΖΙΑ ΝΥΧΤΑ ΓΑΛΛΙΑ ΓΑΜΟΣ ΓΕΝΝΗΜΑΤΑ ΓΕΝΝΗΤΟΥΡΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΓΗΠΕΔΟ ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΙΩΤΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΦΑΒΑΣ ΓΛΥΚΑ ΓΟΕΒ ΓΡΙΠΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΔΕΔΔΗΕ ΔΕΗ ΔΕΡΒΕΝΑΚΙΑ ΔΕΣΥΛΛΑ ΔΕΥΑΚ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟΣ. ΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΔΗΜΟΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΆΡΘΡΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΔΙΑΒΟΛΙΤΣΙ ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΔΙΑΜΑΝΤΙΔΗΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ ΔΙΕΘΝΗ ΔΙΕΘΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΔΡΑ ΔΡΑΜΑΛΗΣ ΔΥΤΙΚΗ ΠΑΡΑΛΙΑ ΕΑΑΣ Ν. ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΕΓΚΕΛΑΔΟΣ ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΘΝΙΚΗ ΟΔΟΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ – ΕΡΕΥΝΑ – ΙΣΤΟΡΙΑ - ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ ΕΚΑΒ ΕΚΔΡΟΜΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ - ΒΙΟΙ ΑΓΙΩΝ ΕΚΛΟΓΕΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΕΛΙΕΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΕΛΙΚΟΠΤΕΡΟ ΕΛΙΣΜΕ ΕΛΛΑΔΑ ΕΛΛΗΝΕΣ ΡΟΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ ΕΛΛΗΝΟΜΝΗΜΟΝΕΣ ΕΜΑΚ ΕΜΒΟΛΙΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΕΜΥ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΕΝΟΠΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΕΟΚΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΕΣ ΓΝΩΜΗΣ – ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΙΣ ΕΡΝΤΟΥΑΝ ΕΡΤ ΕΡΥΘΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΕΡΩΤΑΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΕΥΧΕΣ ΕΦΟΡΙΑ ζ ΖΕΛΕΝΣΚΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΑ ΉΘΗ ΚΑΙ ΤΑ ΈΘΙΜΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ Η ΣΥΝΤΑΓΗ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ ΗΓΟΥΜΕΝΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΗΠΑ ΘΑΛΑΣΣΑ ΘΑΝΑΤΟΣ ΘΑΥΜΑΤΑ ΘΕΑΤΡΟ ΘΕΡΙΣΜΑ ΘΕΡΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΘΛΙΨΗ ΘΟΥΡΙΑ ΙΑΠΩΝΙΑ ΙΑΤΡΟΣ ΙΔΡΥΜΑΤΑ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΒΕΛΑΝΙΔΙΑΣ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΒΟΥΛΚΑΝΟΥ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΔΗΜΙΟΒΑΣ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΡΟΦΗΤΗ ΙΩΗΛ ιερο ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΠΛΑΤΕΟΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΠΛΑΤΕΩΣ ΙΕΡΟΨΑΛΤΗΣ ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ ΙΘΩΜΗ ΙΜΒΡΟΣ ΙΠΠΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΙΠΠΟΔΡΟΜΟΣ ΙΡΑΝ ΙΣΘΜΟΣ ΙΣΛΑΜ ΙΣΠΑΝΙΑ ΙΣΡΑΗΛ ΙΤΑΛΙΑ ΚΑΙΡΟΣ ΚΑΚΟΚΑΙΡΙΑ ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΛΥΜΝΟΣ ΚΑΝΑΔΑΣ ΚΑΡΑΓΑΤΣΗ ΚΑΡΑΓΚΙΩΖΗΣ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ ΚΑΡΒΕΛΙ ΚΑΡΕΛΙΑ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ΚΑΡΟΛΟΣ ΚΑΡΠΑΘΟΣ ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ ΚΑΣΙΔΙΑΡΗΣ ΚΑΣΣΕΛΑΚΗΣ ΚΑΤΑΡΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΚΔΑΠ ΑμεΑ ΚΕΝΕΝΤΙ ΚΗΔΕΙΑ ΚΙΒΩΤΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΚΙΕΒΟ ΚΙΝΑ ΚΙΝΑΛ ΚΚΕ ΚΛΟΠΕΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ ΚΟΛΥΜΒΗΣΗ ΚΟΡΕΑ ΚΟΡΩΝΑΙΟΣ ΚΟΡΩΝΑΪΟΣ ΚΟΥΝΟΥΠΙΑ ΚΟΥΤΣΑΒΙΤΙΚΗ ΦΟΡΕΣΙΑ ΚΡΑΣΙ ΚΡΗΤΗ ΚΤΕΛ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΥΝΗΓΙ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑ ΚΥΠΡΟΣ ΚΩ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ ΛΑΔΑ ΛΑΪΚΗ ΑΓΟΡΑ ΛΑΜΠΡΟΣ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΛΑΡΙΣΑ ΛΕΝΙΝ ΛΗΜΝΟΣ ΛΙΜΕΝΙΚΟ ΣΩΜΑ ΛΙΜΝΗ ΛΟΑΤΚΙ ΛΥΚΕΙΟ ΜΑΓΑΖΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΜΑΝΗ ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΛΑΣ ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΑΔΑΜ ΓΚΡΟΓΚΟΥ ΜΑΣΚΑ ΜΑΥΡΗ ΘΥΕΛΛΑ ΜΑΥΡΟΖΟΥΜΕΝΑ ΜΕΛΙΓΑΛΑΣ ΜΕΡΑ25 ΜΕΡΚΕΛ ΜΕΣΣΗΝΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑ ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΜΕΤΑΞΙ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΚΟΥΡΑ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΣΠΑΡΤΗΣ ΜΟΣΧΑ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΟΥΣΙΚΗ ΜΠΑΣΑΚΙΔΗΣ ΜΠΑΣΚΕΤ ΜΥΚΟΝΟΣ ΝΑΘΑΝΑΗΛ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΕΑ ΕΙΣΟΔΟ ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ΝΕΑ ΡΩΜΗ ΝΕΑ ΡΩΜΗ ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΝΕΑ ΣΚΗΤΗ ΝΕΑ ΣΜΥΡΝΗ ΝΕΔΟΥΣΑ ΝΕΚΡΟΙ ΝΕΡΟ ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΝΙΚΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΦΛΑΡΗΣ ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΝΥΧΤΑ Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΡΟΜΑ ΟΔΥΝΗ ΟΘΩΝΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΟΙΧΑΛΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ΟΠΚΕ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΟΡΚΩΜΟΣΙΑ ΟΣΕ ΟΣΦΠ ΟΤΕ ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΠΑΓΩΤΟ ΠΑΪΣΙΟΣ ΠΑΚΟΕ ΠΑΜΙΣΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΒΟΥΛΚΑΝΙΩΤΙΣΣΑ ΠΑΝΑΓΙΟΣ ΤΑΦΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΥΡΓΙΩΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΝΙΚΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ ΠΑΝΟΡΜΙΤΗΣ ΠΑΟ ΠΑΟΚ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΠΑΡΑΛΙΑ ΠΑΡΑΛΙΑ ΔΥΤΙΚΗ ΠΑΡΑΛΙΑ ΠΑΡΑΛΙΑ ΚΑΛΟΓΡΙΑΣ ΠΑΡΑΛΙΑ ΜΠΟΥΚΑΣ ΠΑΡΑΤΑΣΗ ΠΑΡΑΤΡΑΓΟΥΔΑ ΠΑΣΟΚ ΠΑΣΧΑ ΠΑΤΡΑ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΠΑΤΡΙΔΟΓΝΩΣΙΑ ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ ΠΕΝΘΟΣ ΠΕΡΣΙΑ ΠΕΤΑΛΙΔΙ ΠΕΤΡΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΕΑΣ ΠΕΥΚΟ ΠΗΔΗΜΑ ΠΙΠΙΝΑ ΚΟΥΜΑΝΤΟΥ ΠΛΑΤΥ ΠΛΕΥΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΠΛΟΙΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΕΜΟΣ πολι ΠΟΛΙΑΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΛΥΛΙΜΝΙΟ ΠΟΝΟΣ ΠΟΡΝΗ ΠΟΤΑΜΙ ΠΟΤΟ ΠΟΥΤΙΝ ΠΡΙΓΚΙΠΙΚΟΣ ΓΑΜΟΣ. ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ ΠΤΥΧΙΟ ΠΤΩΧΟΣ ΠΥΛΟΣ ΠΥΡΓΟΣ ΠΥΡΟΒΟΛΙΣΜΟΙ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟ ΣΩΜΑ. ΡΩΣΙΑ ΣΑΜΑΡΑΣ ΣΑΜΟΣ ΣΔΟΕ ΣΕΙΣΜΟΣ ΣΕΡΒΙΑ ΣΚΑΛΑ ΟΙΧΑΛΙΑΣ ΣΚΑΝΔΑΛΟ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΣΠΑΝΟΥΛΗΣ ΣΠΑΡΤΙΑΤΕΣ ΣΤΑΣΙΜΟ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΝΟΤΟΥ ΣΤΟΥΠΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΣΥΛΛΟΓΟ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΥΡΙΑ ΣΥΡΙΖΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΑ ΑΓΙΑ ΠΑΘΗ ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ ΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΑΤΡΟΜΗΤΟΥ ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΑΤΡΟΜΗΤΟΥ ΠΛΑΤΥ ΤΑΜΠΑΡΗΣ ΤΑΤΟΥΛΗΣ ΤΑΥΓΕΤΟΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ ΤΕΙ ΤΕΛΛΟΣ ΑΓΡΑΣ ΤΖΑΚΙΑ ΤΖΑΜΟΥΡΑΝΗΣ ΤΖΟΥΜΗΣ ΤΗΝΟΣ ΤΙΤΑΝΙΚΟΣ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΠΛΑΤΕΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΚΙΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΡΑΝΟΥΛΗΣ ΤΡΙΦΥΛΙΑ ΤΡΟΧΑΙΟ ΤΣΑΚΩΝΑ ΤΣΙΟΔΡΑΣ ΤΣΙΠΡΑΣ ΥΓΕΙΑ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ ΥΠΑΠΑΝΤΗ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΥΠΟΥΡΓΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΦΑΓΗΤΟ ΦΑΝΑΡΙ ΦΛΑΡΙΟΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΦΟΝΙΚΟ ΦΡΙΚΗ ΦΥΛΑΚΗ φω ΦΩΤΑ LED ΦΩΤΙΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ χαρ ΧΑΡΔΑΛΙΑΣ ΧΑΣΙΣΙ ΧΟΡΤΑΡΕΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Α. ΚΑΠΟΥΤΣΗΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ Χρυσόστομος Καράμπελας ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΣΑΒΒΑΤΟΣ ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΟ ΩΝΑΣΕΙΟ ΩΝΑΣΗΣ BEETLE c COVID-19 e FACEBOOK FAKE NEWS GAY i INSTAGRA INSTAGRAM INTERNET LOCKDOWN MAGAZINE p PLATI PLATY PLATY MAGAZINE PLATY NEWS SEX SIEMENS SOCIAL MEDIA t TWITTER VIDEO